Het Leefstijlnetwerk Amsterdam Oost – ook wel Fit in Oost genoemd – is in 2012 in opdracht van de gemeente Amsterdam opgericht door stadsdeel Oost en professionals uit de praktijk van zorg, welzijn en sport. Aanleiding hiervoor waren signalen uit de eerstelijnszorg. Patiënten stroomden na behandeling niet of nauwelijks door naar het structurele sport- en beweegaanbod, het aanbod sloot onvoldoende aan op de wijkbewoners en er was meer afstemming in de doorverwijzing nodig tussen de zorg en sport. Het gevolg was dat patiënten vaak met klachten terugkeerden naar de zorg, het aantal kwetsbare personen toenam en het aantal mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) gelijk bleef. Op dit moment heeft 24% van de bewoners in Oost een lage SES.
Leefstijlnetwerk verbindt domeinen
Het leefstijlnetwerk dient als middel om organisaties uit de domeinen zorg, sport en welzijn te verbinden. In het netwerk zitten onder andere buurtorganisaties en sport-, zorg- en welzijnsprofessionals. Samen werken zij aan het doel om bij kwetsbare volwassenen en ouderen een gezonde, actieve leefstijl te bevorderen en ze door te begeleiden naar het structurele sport- en beweegaanbod. Bewegen is vaak niet vanzelfsprekend en zij ervaren drempels door gezondheidsproblemen, armoede, eenzaamheid of een afstand tot de arbeidsmarkt.
Sportmakelaars Milou van der Hoorn en Marleen van den Heuvel (foto) coördineren Fit in Oost. Hun werkzaamheden bestaan onder andere uit het contact onderhouden met de aangesloten organisaties, het ondersteunen van voldoende laagdrempelige aanbod in de buurt, het opleiden van wijkbewoners tot sportleider en het beheren van de website, social media en nieuwsbrief.
Meerdere organisaties bestempelen de rol van sportmakelaars als belangrijk. Dit komt volgens hen doordat zij het overzicht bewaren en een belangrijke schakel zijn tussen wijkbewoners en organisaties. Een van de organisaties zegt daarover: “Door de sportmakelaar krijgt mijn beweegactiviteit meer bekendheid, worden meer mensen doorverwezen en zijn mijn groepen erg gegroeid.”
Doorverwijzing naar sport- en beweegactiviteiten in de buurt vindt ook plaats tijdens de Beweegdag. De sportmakelaars organiseren twee keer per jaar een Beweegdag, waar wijkbewoners gratis kunnen deelnemen aan een fittest en beweegactiviteiten. Deze beweegactiviteiten verzorgen sportaanbieders om hun aanbod kenbaar te maken bij de wijkbewoners.
Wat is het Leefstijlnetwerk Amsterdam Oost?
Lees in het jubileumboekje meer over het Leefstijlnetwerk Amsterdam Oost, bijvoorbeeld over de oorsprong van het netwerk, wat het netwerk voor wijkbewoners en organisaties kan betekenen en verhalen van wijkbewoners.
Beweegcoach zorgt voor overdracht
Binnen het leefstijlnetwerk levert welzijnsorganisatie MEE Amstel en Zaan een beweegcoach. Door de inzet van een beweegcoach is het mogelijk om kwetsbare bewoners warm over te dragen vanuit de eerstelijnszorg, welzijnsorganisaties en buurtorganisaties naar structureel sport- en beweegaanbod. De beweegcoach ontvangt de doorverwijzing en plant een kennismakingsgesprek met de cliënt. In het vervolg zoekt de beweegcoach of assistent samen met deze persoon naar passend aanbod en gaat zij mee naar de eerste les. Daarna volgen er gedurende het jaar nog twee contactmomenten om de voortgang te monitoren. “In het eerste jaar heeft de beweegcoach tot meer dan 150 toeleidingen naar het sport- en beweegaanbod geleid”, vertelt sportmakelaar Van der Hoorn.
Deelnemers bloeien op
De sportmakelaars en beweegcoach van het leefstijlnetwerk bereiken kwetsbare volwassenen en senioren via verschillende kanalen. Ze komen met ze in contact via social media, flyers en een website. Maar over het algemeen zorgen welzijnsorganisaties, buurtorganisaties, sportleiders en sleutelfiguren uit de wijk ervoor dat een persoon bij de beweegcoach of een beweegactiviteit terechtkomt.
De activiteiten die georganiseerd worden betekenen veel voor de wijkbewoners. “Door de activiteiten ontmoet ik nieuwe mensen en voel ik me weer onderdeel van de samenleving”, vertelt een wijkbewoner. Een ander zegt dat de beweegactiviteiten hem plezier geven en hem geholpen hebben van zijn verslaving af te komen. Als blijk van waardering wilde deze wijkbewoner iets terug doen, waardoor hij nu zelf ook beweegactiviteiten organiseert voor de buurt.
Wijkbewoner wordt sportleider
Het sport- en beweegaanbod bestaat uit laagdrempelige en toegankelijke activiteiten die door wijkbewoners en sportprofessionals aangeboden worden. De activiteiten kennen geen abonnementsvormen. Deelnemers betalen per les of kunnen gratis deelnemen wanneer een wijkbewoner de les verzorgt. “Door wijkbewoners op te leiden tot sportleider kun je goedkope en duurzame activiteiten aanbieden”, vertelt sportmakelaar Van der Hoorn.
Vanuit sportstimulering en subsidiepartners is het mogelijk om de activiteiten op deze manier aan te bieden. Sportstimulering draagt financieel bij aan het opleiden van wijkbewoners tot sportleiders en ondersteunt eigen initiatieven van deze sportleiders. Door subsidiepartners hebben vrijwilligersorganisaties en buurtorganisaties jaarlijks de mogelijkheid om een subsidieaanvraag in te dienen voor de organisatie van sport- en beweegactiviteiten.
‘Zet in op de kracht die in het stadsdeel zit’
Sportmakelaar Van den Heuvel zegt: “Wil je duurzame activiteiten neerzetten, dan moet je inzetten op de kracht die in het stadsdeel zit. Wijkbewoners opleiden tot sportleiders heeft meerdere voordelen voor zowel de wijkbewoner als het leefstijlnetwerk. We creëren een win-winsituatie. De wijkbewoner krijgt van ons een opleiding, maar helpt ons in het verzorgen van beweegaanbod. Ten tweede blijven de kosten voor de meeste activiteiten laag, doordat de sportleiders een lagere vergoeding ontvangen dan professionals. Tot slot hebben we met de sportleiders extra oren en ogen in de wijk, wat ervoor zorgt dat zij signalen uit de wijk horen en tegelijkertijd wijkbewoners kunnen enthousiasmeren om deel te nemen aan het beweegaanbod.”
